IFAK- czyli wszystko co musisz wiedzieć o swojej apteczce taktycznej  

W obecnych czasach pierwsza pomoc przedmedyczna jest dla nas czymś oczywistym. Przechodzimy podstawowe szkolenia w trakcie kursu na prawo jazdy, w trakcie kursów BHP w pracy, dawniej na lekcjach Przysposobienia Obronnego, obecnie na Edukacji dla Bezpieczeństwa. Wpaja nam się, w jaki sposób użyć wyposażenia zakładowej apteczki oraz co znajduje się w jej wnętrzu. Rzadko jednak słyszymy nazwę IFAK lub IPMED. Czasem wcale nieznane są nam te terminy. Czym są wyżej wymienione elementy wyposażenia medycznego, gdzie się je stosuje i dlaczego są tak ważne, dowiecie się z tego bloga. 

 

Spis treści:

• Czym jest IFAK?
• Różnice między IFAK a apteczką cywilną 
• Jakie wyposażenie medyczne powinno znajdować się w IFAK?
• Kiedy powinieneś mieć przy sobie IFAK?
• Rodzaje apteczek taktycznych 

 Czym jest IFAK? 

Pod rozpoznawalnym szczególnie w środowisku taktycznym skrótem kryje się nic innego jak Individual First Aid Kit, czyli po naszemu Indywidualny Pakiet Medyczny IPMED. Akronim ten oznacza apteczkę przenoszoną przez żołnierza bezpośrednio w swoim wyposażeniu taktycznym, niezależnie od tego, jaką funkcję w sekcji pełni. W takiej formie IFAK znany jest od 2005 roku, w którym to armia Stanów Zjednoczonych Ameryki wprowadziła je na wyposażenie całej armii, a nie tylko Marines i personelu medycznego. Praktyka ta stopniowo rozprzestrzeniała się po całym świecie, aż stała się oczywistą w całym środowisku taktycznym. Wraz z  tym zjawiskiem zwiększała się, również świadomość tego, jak ważna jest szybka pomoc przedmedyczna, zarówno w środowisku cywilnym, jak i taktycznym.

 

 Różnice między IFAK a apteczką cywilną 

No dobra, ale ktoś zapyta, czym różni się taki IFAK od zwykłej cywilnej apteczki. Tu pojawia się kolejny skrót, który omówimy. MOI (Mechanism of Injury), czyli mechanizm urazu będzie dyktował to, jaki sprzęt jest nam potrzebny do niesienia pomocy poszkodowanemu. W przypadku żołnierzy prawdopodobieństwo jednych urazów będzie wyższe niż w przypadku cywila i na odwrót. Szansa na to, że zostaniemy postrzeleni w trakcie jazdy samochodem do sklepu, jest dużo mniejsza niż żołnierza poruszającego się w patrolu w strefie wojny. W apteczce cywilnej nie znajdziemy więc specjalistycznego sprzętu do opatrywania ran postrzałowych.

Drugą, ważną różnicą jest zakres działań, jakie możemy podjąć w trakcie udzielania pomocy. W warunkach konfliktu zbrojnego po przeszkoleniu z zakresu użycia sprzętu medycznego, który znajduje się w IFAK-u, możemy naruszać ciągłość tkanek poszkodowanego. Przykładowo po stwierdzeniu odmy prężnej i  wyczerpaniu wszystkich metod nieinwazyjnych, możemy podjąć próbę odbarczenia pacjenta za pomocą specjalnej igły, wbijając ją w dwóch dedykowanych miejscach na klatce piersiowej. W warunkach cywilnych, jeśli nie jesteśmy uprawnionym personelem medycznym, nie możemy wykonać takiego zabiegu zgodnie z prawem. Oczywiście w warunkach skrajnych, jeśli wiemy jak to zrobić i nie ma innego wyboru, możemy powołać się na stan wyższej konieczności, ale jest to mało prawdopodobne, by doszło do takiej sytuacji.

Podsumowując, jest bardzo małe prawdopodobieństwo, że w zakładowej apteczce znajdziemy takie rzeczy jak igła do odbarczenia odmy, zestaw do chirurgicznego udrażniania dróg oddechowych czy inne wymagające uprawnień wyposażenie. W  warunkach cywilnych przyjazd pogotowia ratunkowego zazwyczaj trwa na tyle krótko, że podstawowa wiedza z zakresu pierwszej pomocy w zupełności wystarczy. Warto jednak posiadać i nauczyć się użycia opaski uciskowej potocznie zwanej stazą taktyczną. Nauka jej obsługi jest prosta, a  użycie bardzo szybkie, co w sytuacji awaryjnej ma ogromne znaczenie zwłaszcza przy masywnych krwotokach.   

 

 Jakie wyposażenie medyczne powinno znajdować się w IFAK? 

Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta i brzmi następująco niezależnie od tego czy to apteczka wojskowa, czy cywilna. W IFAK-u powinien znajdować się tylko taki sprzęt, z jakiego obsługi zostałeś przeszkolony. Wiedza to najważniejszy element Twojego IFAK-a i to ona faktycznie może uratować komuś życie. Załóżmy jednak, że przeszedłeś podstawowe szkolenie z zakresu medycyny pola walki i przymierzasz się do pierwszych medycznych zakupów. Poniżej przedstawiamy wyposażenie typowej apteczki taktycznej. Nie rozpisujemy po ile sztuk danego sprzętu musi zawierać IFAK, ponieważ zależy to od wielu czynników w tym indywidualnych preferencji i pojemności apteczki taktycznej:

• Opaska uciskowa „staza taktyczna” rekomendowana przez amerykański komitet TCCC
• Gaza hemostatyczna
• Opatrunek indywidualny (Olaes, Izraelski etc.)
• Opaska elastyczna
• Rękawiczki ochronne
• Rurka nosowo-gardłowa
• Lubrykant
• Opatrunek okluzyjny
• Igła do odbarczenia odmy
• Waciki alkoholowe
• Folia NRC
• Marker permanentny

 Kiedy powinieneś mieć przy sobie IFAK? 

Wypadki zdarzają się wszędzie i nic na to nie poradzimy. Czy w takim razie powinniśmy mieć przy sobie apteczkę każdego dnia niezależnie od okoliczności? Jak zwykle to zależy. Przede wszystkim od tego, jak wygląda nasze codzienne środowisko, gdzie pracujemy, co robimy itd. Dobra analiza zagrożeń, które spotykamy na swojej drodze powinna dać nam odpowiedź na to pytanie. Przykładowo, jeśli jesteś strzelcem sportowym, który odbywa regularne treningi na strzelnicy, wtedy IFAK powinien być przez Ciebie traktowany tak samo priorytetowo, jak okulary i słuchawki ochronne. W tej kwestii nie ma dyskusji. Znając potencjalne MOI wiemy, co konkretnie powinno znaleźć się w takiej apteczce taktycznej. Niestety często ten temat jest bagatelizowany i budżet, który powinien zostać przeznaczony na profesjonalne wyposażenie medyczne, wydawany jest na inne mniej ważne akcesoria.

Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby IFAK przenosić również poza wyposażeniem taktycznym. W przypadku apteczek zrywanych lub z systemem Quick Release ich demontaż z pasa czy też kamizelki zajmuje nam dosłownie chwilę. W ten sposób mamy możliwość wrzucenia IPMED-a do plecaka czy też torby i dostęp do niego w formie EDC. W takiej formie poza sprzętem do zadań specjalnych, takich jak opaska uciskowa czy też opatrunek osobisty, radzilibyśmy dodać zestaw plastrów i  mały środek do odkażania ran. Będzie zdecydowanie częściej używany.  

 Rodzaje apteczek taktycznych 

Jak ze wszystkim im głębiej w las tym więcej drzew. Rodzimi i zagraniczni producenci wyposażenia medycznego dwoją się i troją, żeby wymyślać coraz to nowsze rozwiązania. Najważniejszą cechą dobrej apteczki taktycznej jest szybki dostęp do wkładu medycznego. Niezależnie od tego czy udzielamy sobie pomocy sami, czy robi to ktoś inny, szybkość dobycia niezbędnego sprzętu jest kluczowa.

W ten właśnie sposób powstały apteczki zrywane. Konstrukcja zazwyczaj składa się z dwóch elementów. Pierwszym z nich jest panel molle montowany na oporządzeniu pokryty warstwą rzepu. Drugim elementem jest oczywiście pokrowiec z wkładem medycznym, który montujemy na wspomnianym rzepie. Dodatkowe formy zabezpieczenia są przeróżne. Na poniższych zdjęciach przedstawiona została apteczka Husar Witchdoc, którą dobyć możemy z lewej lub prawej strony rękawa za pomocą szarpnięcia. Na poniższym zdjęciu widoczny jest również panel mocujący wkład medyczny z rzepem.

Dostępne są również apteczki taktyczne z systemem Quick Release. Zasada działania jest bardzo podobna do apteczek zrywanych jednak w tym przypadku zamiast rzepu zastosowano specjalny jestem oparty na klamrze. W Szutac.pl dostępne są apteczki Micro Ramp firmy Resqline wyposażone w w/w system. Na poniższym zdjęciu widzimy klamrę połączona z systemem szybkiego wypięcia. Szarpnięcie zawleczki w dowolnym kierunku, z odpowiednią siła poskutkuje otwarciem klamry i dostępem do wkładu medycznego.